(238) 03.03.2021 JVA-Stadelheim-Μνημόσυνο για τα θύματα του ναζισμού
Καλλιτεχνικό μνημόσυνο στο Μόναχο για τα θύματα του ναζισμού.
Με αφορμή την 78η επέτειο του θανάτου με τη λαιμητόμο (22.02.1943) της Sophie Scholl, ιδρυτικού μέλους της φοιτητικής αντιναζιστικής οργάνωσης „Άσπρο Τριαντάφυλλο“ (ή „Λευκό Ρόδο“), έλαβε χώρα στο Μόναχο μια λίαν ενδιαφἐρουσα καλλιτεχνική εκδἠλωση με αναφορά σε πρόσωπα που καταδικάστηκαν από ναζιστικά δικαστήρια σε θάνατο, φυλακίστηκαν στη φυλακή Stadelheim Μονάχου, και εκτελέστηκαν εκεί με αποκεφαλισμό (λαιμητόμο).
Η εκδήλωση είχε τον τίτλο: „Face for the name“ (Πρόσωπο για το όνομα) ή όπως το διατύπωσε σε άρθρο της η εφημερίδα Münchner Merkur „Den Namen ein Gesicht geben“.
Ο εβραικής καταγωγής καλλιτέχνης, διαφημιστής, δημοσιογράφος, πρώην ανταποκριτής της Herald Tribune, θεατρικός συγγραφέας και μέλος του προεδρείου της Εβραικής Κοινότητας Μονάχου, κ. Terry Schwartzberg είχε την ιδέα να προβάλλει με διαφάνειες στον εξωτερικό τοίχο της φυλακής Stadelheim, πρόσωπα των εκτελεσθέντων με τη λαιμητόμο, αναφερόμενος και στη προσωπική βιογραφία των εκτελεσθέντων. Με τον τρόπο αυτό είθελε να παρουσιάσει σε ευρύτερο κοινό τις φρικαλεότητες των ναζιστών και να προσδώσει στη φυλακή αυτή και τον χαρακτήρα ενός τόπου μαρτυρίου και αγιότητας.
Με βάση τα αρχεία της φυλακής Stadelheim βρήκαν εκεί στην περίοδο του ναζισμού (από το 1933 μέχρι το 1945) μαρτυρικό θάνατο με αποκεφαλισμό 1035 φυλακισμένοι.
Στη φυλακή αυτή ήταν κρατούμενος και ο Αδόλφος Χίτλερ από 24 Ιουνίου μέχρι 27 Ιουλίου 1922. Επίσης εκεί ήταν έγκλειστη από 2013 μέχρι 4.2.2019 και η Beate Zschäpe, μέλος της εγκληματικής τρομοκρατικής νεοναζιστικής οργάνωσης NSU.
Στις 25 Φεβρουαρίου 2021 έλαβε χώρα η έναρξη της καλλιτεχνικής αυτής εκδήλωσης μνήμης, παρουσία των διοργανωτών και μελών των οικογενειών των εκτελεσθέντων. Παρέστη και ο Πρωτοπρεσβύτερος Απόστολος Μαλαμούσης, ο οποίος αναφέρθηκε και στο μαρτυρικό θάνατο με τη λαιμητόμο του Αγίου Αλεξάνδρου Σμορέλλ (Alexander Schmorell).
Στη 1η φωτογραφία ο εμπνευστής της εκδήλωσης κ. Terry Schwartzberg με τον π. Απόστολο. Πίσω τους, στον τοίχο της φυλακής προβάλεται η φωτογραφία της Σίντι-Ρομά Anna Guttenberg.
ιστορικό: Η Anna Guttenberg ζούσε με την οικογένειά της και εργάζετο σε εργοστάσιο στη πόλη Bregenz της Αυστρίας. Όταν οι ναζιστές την απέλυσαν λόγω καταγωγής της, αναγκάστηκε να ζητιανεύει για να συντηρήσει την οικογένειά της. Στις 30.12.1941 πήγε εν αγνοία της στο σπίτι του ναζιστή διοικητή της περιφέρειας στη πόλη Hörbranz για να ζητιανέψει και όταν εκείνος τη ρώτησε εάν μαζεύει μάλλινα ρούχα για τους ναζιστές στρατιώτες, απήντησε θετικά, οπότε ο διοικητής της έδωσε διάφορα ενδύματα για να τα μεταφέρει στην αρμόδια κρατική υπηρεσία. Την επόμενη ημέρα ο διοικητής πληροφορήθηκε ότι τα ενδύματα που έδωσε στην Anna Guttenberg δεν έφθασαν στον προορισμό τους και ότι η ίδια τα κράτησε για την οικογένειά της. Συνελήφθη από τη ναζιστική αστυνομία και καταδικάστηκε στις 22.01.1942 σε θάνατο από το δικαστήριο της πόλης Feldkirch της Αυστρίας. Μεταφέρθηκε στη φυλακή Stadelheim Μονάχου όπου και εκτελέστηκε στις 27 Φεβρουαρίου 1942. Διασώζεται στα αρχεία της φυλακής με δολοφονική ακρίβεια και κάθε λεπτομέρεια όλη η διαδικασία της εκτέλεσής της, από την μεταφορά από το κελλί της φυλακής στις 6.00 π.μ. στον τόπο της λαιμητόμου, την ανάγνωση της καταδικαστικής απόφασης από τον εισαγγελέα, το δέσιμο των ματιών με ταινία, το δέσιμο του σώματος στη λαιμητόμο και τον αποκεφαλισμό. Η συνολική αυτή διαδικασία διήρκεσε μόλις 1 λεπτό και 8 δευτερόλεπτα. Μετά την εκτέλεση ο παριστάμενος ιερέας της φυλακής διάβασε μια προσευχή.
Η διαπόμπευση του θύματος συνεχίστηκε και μετά το θάνατό της με ανάρτηση σε κεντρικά σημεία των πόλεων ενός πλακάτ με την αναγγελία του θανάτου της.(1)
Στη 2η φωτογραφία η κ. Heidi Delbeck, θυγατέρα του κατάδικου και έγκλειστου στη φυλακή Stadelheim Karl Delbeck ομιλεί για τον πατέρα της και την περιπέτειά του.
Ο Karl Delbeck ζούσε στη πόλη Gelsenkirchen όπου και ανέπτυξε πλούσια δράση ως πρόεδρος του „Roter Sportverein Fortuna Gelsenkirchen-Horst“ και ως αξιωματούχος του κομμουνιστικού κόμματος. Συνελήφθη από την Γκεστάπο το 1943, καταδικάστηκε σε θάνατο στις 18 Ιουλίου 1944 από το ειδικό ναζιστικό δικαστήριο της Νυρεμβέργης, και αμέσως μεταφέρθηκε στη φυλακή Stadelheim. Έμεινε 8 μήνες στο κελλί-προθάλαμο του θανάτου, όπου δύο φορές εμπόδισαν την εκτέλεσή του ο ιερέας της φυλακής και ένα δικηγόρος. Στις 13. April 1945, όταν πλέον οι αμερικανοί είχαν εισβάλει στη Γερμανία, ο Karl Delbeck και πολλοί φυλακισμένοι μεταφέρθηκαν στη φυλακή της πόλης Straubing από όπου και αναγκάστηκαν να λάβουν μέρος στη πορεία θανάτου με προορισμό το στρατόπεδο συγκέντρωσης Νταχάου. Στη διαδρομή ο Karl Delbeck έπεσε σε ένα χαντάκι, από όπου και περισυνελέχθηκε από ένα αγρότη που τον έκρυψε σε ασφαλές μέρος. Μετά την απελευθέρωση παρέμεινε στη Βυαρία όπου και απέθανε το 1972
Πίσω τους, στον τοίχο της φυλακής προβάλεται η φωτογραφία του φοιτητή χημείας Hans Leipert.
ιστορικό: Η οικογένεια του Hans Leipert ζούσε στη Βιέννη. Ο πατέρας του ήταν μηχανικός και η εβραικής καταγωγής μητέρα του βιολόγος. Λόγω εργασίας του πατέρα μετακόμισαν το 1925 στο Αμβούργο, όπου ο Hans άρχισε να σπουδάζει χημεία στο πανεπιστήμιο Αμβούργου (1940), όπου και συνδέθηκε με πρόσωπα που αργότερα αποτέλεσαν την επαναστατική φοιτητική ομάδα Άσπρο Τριαντάφυλλο ή Λευκό Ρόδο. Επειδή από το 1940 απαγορεύτηκε από το ναζιστικό καθεστώς να σπουδάζουν φοιτητές και φοιτήτριες με εβραική καταγωγή των γονέων τους, για το λόγο αυτό ο Hans ήλθε στο Πανεπιστήμιο Μονάχου, όπου ο νομπελίστας καθηγητής της Χημείας Otto Wieland επετρέπετο ακόμη να διδάσκει σε φοιτητές της κατηγορίας αυτής. Μετά τον αποκεφαλισμό των αδελών Scholl, (1942) με τους οποίους είχε φιλία και στενή συνεργασία ο Ηans συνέχισε τον αγώνα του Άσπρου Τριαντάφυλλου, μέχρι ότου συνελήφθη το 1943 από την Γκεστάπο με την κατηγορία ότι άκουγε κρυφά ξένους ραδιοφωνικούς σταθμούς και ότι ήταν αντιρρησίας συνείδησης. Στις 13 Οκτωβρίου 1944 καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε με αποκεφαλισμό στη φυλακή Stadelheim στις 29 Ιανουαρίου 1945.
Η γερμανική κοινωνία τίμησε ιδιαίτερα τον Hans Leipert. Το 2000 η Σχολή Χημείας και Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Μονάχου έδωσε το όνομά του, τιμής ένεκεν, σε μια αίθουσα σεμιναρίων της, η Ευαγγελική Εκκλησία Μονάχου σε οικοτροφείο φοιτητών, ενώ η Ανώτερη Τεχνική Σχολή (ΤΕΙ) της πόλης Donauwörth μετονομάστηκε το 1955 σε Hans-Leipelt-Schule. Επίσης στο Αμβούργο και σε άλλες πόλεις τιμήθηκε η μνήμη του με ονοματοδοσία σε σχολεία και οδούς, με αναμνηστικές πλακέτες κ.λ.π.
Στη φυλακή Stadelheim οδηγήθηκε, μετά την θανατική του καταδίκη από ναζιστικό δικαστήριο Μονάχου, στις 19 Απριλίου 1943, και ο ορθόδοξος ρώσσος φοιτητής Alexander Schmorell, ιδρυτικό μέλος του „Άσπρου Τριαντάφυλλου“ (ή „Λευκού Ρόδου“), όπου και αποκεφαλίστηκε στις 13 Ιουλίου 1943. Η Ρωσσική Εκκλησία τον ανακήρυξε άγιο το 2012 και η μνήμη του εορτάζεται στις 13 Ιουλίου.
Η καλλιτεχνική εκδήλωση μνήμης „Face for the name“ έτυχε της ευρείας προβολής από τις μεγάλες εφημερίδες Μονάχου και Βαυαρίας (Süddeutsche Zeitung και Münchner Merkur) και με ρεπορτάζ του δευτέρου καναλιού της γερμανικής τηλεόρασης ( ZDF) και της βαυαρικής τηλεόρασης (ΒΡ).
